6.1 Ý nghĩa của thử nghiệm cao áp xoay chiều tần số công nghiệp:
Hạng mục kiểm tra chính để đánh giá về tình trạng cách điện của các thiết bị điện.
6.2 Yêu cầu kỹ thuật của thử nghiệm cao áp xoay chiều
Cách điện của thiết bị được xem là đạt yêu cầu kỹ thuật khi không bị phóng điện chọc thủng hoặc phá huỷ trong thời gian thử nghiệm.
6.3 Lựa chọn phương pháp và sơ đồ thử nghiệm:
6.3.1 Phương pháp thử:
Tăng dần điện áp thử đến U thử đã chọn, duy trì đủ thời gian thử sau đó giảm điện áp thử về 0.
Sơ đồ thử nghiệm: Phù hợp với từng đối tượng thử.
Hình 6-1: Sơ đồ nguyên lý thử nghiệm cao áp xoay chiều
Sơ đồ thử nghiệm đối với từng thiết bị điện tương tự như khi thử nghệm cao thế một chiều.
6.4 Lựa chọn thiết bị và dụng cụ thử nghiệm:
Lựa chọn thiết bị thí nghiệm phù hợp với U thử đã chọn.
Các thiết bị thử điện áp cao (AИД-70, PGK-70, Xe công trình kiểu ЭТЛ35-02), đo nhiệt độ và độ ẩm môi trường (nhiệt kế – ẩm kế) phải được hiệu chuẩn đạt yêu cầu kỹ thuật và còn hiệu lực về thời gian hiệu chuẩn.
6.5 Thủ tục tiến hành phép thử nghiệm cao áp xoay chiều và ghi số liệu.
6.5.1 Công tác chuẩn bị:
Nghiên cứu các thông số, tình trạng kỹ thuật của đối tượng thử. Số liệu đo điện trở cách điện và các thông số khác như Kht, PI của đối tượng thử. Lựa chọn điện áp thử phù hợp đối với các đối tượng thoả mãn các điều kiện thử cao thế.
Chuẩn bị sẵn bảng ghi chép các nội dung: Thông số nghiệt độ, độ ẩm môi trường,nhiệt độ của đối tượng thử, thời gian, địa điểm, họ và tên nhân viên thí nghiệm.
Chuẩn bị thiết bị thí nghiệm phù hợp với đối tượng và tiêu chuẩn thử nghiệm.
Chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ – phụ kiện phục vụ thí nghiệm như dây tiếp địa lưu động, rào chắn, biển báo an toàn, dây dẫn cao thế, sào đỡ dây, các dụng cụ cơ khí…; Các dụng cụ để vệ sinh hoặc sấy nếu cần. Thiết bị thông tin nếu đối tượng thử có kích thước hoặc phạm vi thử nghiệm lớn không thể quan sát được (Ví dụ: Cáp lực).
Chuẩn bị thêm các thiết bị chiếu sáng cục bộ đảm bảo chiếu sáng khu vực và đối tượng thí nghiệm. Yêu cầu: Các thiết bị chiếu sáng này phải có nguồn độc lập với nguồn thí nghiệm, phải đảm bảo các yêu cầu về an toàn như chống va đập, chống nước.
Chuẩn bị nguồn thử nghiệm đủ công suất có điện áp và tần số ổn định đạt yêu cầu kỹ thuật và bố trí tại vị trí người trực tiếp tiến hành thử nghiệm để khi cần người này hoặc người phụ việc có thể nhanh chóng cắt khẩn cấp nguồn thí nghiệm để đảm bảo an toàn.
Vệ sinh các bề mặt cách điện bên ngoài của đối tượng được thí nghiệm.
Ghi nhận các giá trị nhiệt độ môi trường từ nhiệt kế của người thí nghiệm.
Khi thí nghiệm máy điện: ghi thêm nhiệt độ dầu, nhiệt độ cuộn dây từ các đồng hồ nhiệt lắp trong đối tượng đo.
6.5.2 Các biện pháp an toàn:
Người thí nghiệm nhận hiện trường thí nghiệm từ bộ phận vận hành hoặc sửa chữa theo các quy định của ngành Điện.
Người thí nghiệm kiểm tra đối tượng được thí nghiệm đã được cắt điện, cách ly hoàn toàn với các nguồn điện áp, vỏ thiết bị phải được nối đất. Dùng bút thử điện để kiểm tra đối tượng thử không còn điện, sau đó mới cho phép tiến hành tiếp địa lưu động các phần dẫn điện của đối tượng thử.
Nối đất tạm thời một cách chắc chắn các đầu cực của đối tượng được thí nghiệm, sau đó tách các đầu cực của đối tượng đang nối vào hệ thống. Đánh dấu thứ tự pha các đầu dây nối để tránh nhầm lẫn khi đấu nối lại sơ đồ (Điều này cực kỳ quan trọng đối với cáp lực, các loại máy phát điện có đầu ra sử dụng dây dẫn mềm).
Đối với các loại máy điện: Thực hiện việc nối tắt các đầu dây ra của mỗi cuộn dây được đo. Nối tắt và nối đất các đầu ra của các cuộn dây không được thử nghiệm kể cả cuộn dây rôto để tránh cảm ứng.
Bố trí thiết bị thí nghiệm ở vị trí tốt nhất, đảm bảo phần dây dẫn từ thiết bị đến đối tượng thử là ngắn nhất, người điều khiển có thể quan sát được bằng mắt, dễ dàng tiếp địa lưu động đầu ra cao áp của thiết bị thử khi cần.
Kiểm tra nguồn, các đầu nối và dây đo của thiết bị phải đảm bảo yêu cầu kỹ thuật.
Đấu nối sơ đồ đo phù hợp quy trình sử dụng thiết bị đo.
Tiến hành lập rào chắn, biển báo cô lập khu vực thí nghiệm. Bố trí người canh gác tại các khu vực không quan sát được, kiểm tra đảm bảo thông tin liên lạc thông suốt với bộ phận canh gác trong suốt quá trình thử nghiệm.
6.5.3 Tiến hành đo và lấy số liệu:
Tạo ngắn mạch nhân tạo tại đầu ra cao thế của thiết bị thử để kiểm tra hoạt động của hệ thống bảo vệ của thiết bị thí nghiệm, nếu hệ thống làm việc tốt thì mới tiến hành các bước tiếp theo.
Tháo các nối đất tạm thời đang nối trên các đầu cực của đối tượng được thí nghiệm.
Bật chuyển mạch chọn điện áp thí nghiệm trên thiết bị đo về vị trí điện áp thích hợp.
Bật chuyển mạch cấp nguồn thí nghiệm trên thiết bị đo về vị trí ON.
Tăng dần điện áp thử đến điện áp đã lựa chọn. Tốc độ tăng điện áp 2.5KV/giây.
Duy trì điện áp thử trong thời gian 1 phút, sau đó giảm điện áp về 0, cắt nguồn thí nghiệm, dùng sào tiếp địa để nối đất các đầu cực đối tượng cần thí nghiệm nhằm đảm bảo an toàn.
Ghi chép rõ ràng và đầy đủ vào biên bản kết quả thí nghiệm, thời gian tiến hành, tên nhân viên thử nghiệm.
Sau khi thực hiện xong tất cả các phép đo trên một đối tượng thiết bị, người thí nghiệm cần phải vệ sinh thiết bị đo, dọn dẹp và hoàn trả sơ đồ về trạng thái như khi đã nhận ban đầu.
6.5.4 Đánh giá kết quả đo và tiêu chuẩn áp dụng
Cách điện thiết bị được xem là đạt yêu cầu nếu không có hiện tượng phóng thủng cách điện, khôngcó hiện tượng cháy xém và có mùi khét, giá trị điện trở cách điện đo lại sau khi thử không bị suy giảm.
6.6 Một số lưu ý trong quá trình thử nghiệm cao áp xoay chiều
Thí nghiệm quá áp xoay chiều có tính chất làm già hoá hoặc phá huỷ cách điện nên phải cực kỳ thận trọng khi áp dụng, đặc biệt đối với các thiết bị quan trọng và đắt tiền như máy phát, máy biến áp. Chú ý đặc biệt đối với các máy đã vận hành qua một thời gian dài.
6.6.1 Đối với máy phát điện và động cơ công suất lớn:
+ Phải tính toán công suất của máy biến áp thử nghiệm phù hợp với điện áp thử nghiệm đã lựa chọn và điện dung của đối tượng thử.
+ Lựa chọn bộ mỏ phóng bảo vệ quá áp phù hợp với điện áp thử và đối tượng thử; và hiệu chỉnh điện áp làm việc trước khi tiến hành thí nghiệm Ulàm việc= (1,05-1,1)U thử
+ Dây dẫn cao thế từ thiết bị thử đến đối tượng thử phải có tiết diện đủ lớn.